CBDC, viết tắt của “Central Bank Digital Currency” hoặc “Tiền số của Ngân hàng Trung ương”, là một loại tiền tệ kỹ thuật số do ngân hàng trung ương của một quốc gia phát hành và quản lý. CBDC đại diện cho sự tiến bộ trong hệ thống tiền tệ hiện đại và được coi là một trong những xu hướng tất yếu của thời đại ngày nay.
CBDC được coi là bước tiến lớn trong việc đáp ứng các thách thức mà tiền mặt truyền thống đang phải đối mặt. Với sự phát triển của công nghệ số và môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp, CBDC hứa hẹn cung cấp nhiều lợi ích, bao gồm tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý tiền tệ, giảm thiểu tình trạng rửa tiền và tội phạm tài chính, và tăng cường khả năng thúc đẩy phát triển kinh tế.
Cùng daututienao tìm hiểu CBDC là gì? Tiềm năng phát triển của CBDC trong tương lai qua bài viết dưới đây
CBDC là gì?
CBDC, viết tắt của “Central Bank Digital Currency” hoặc “Tiền số của Ngân hàng Trung ương”, là một loại tiền tệ kỹ thuật số do ngân hàng trung ương của một quốc gia phát hành và quản lý. CBDC đại diện cho sự tiến bộ trong hệ thống tiền tệ hiện đại và được coi là một trong những xu hướng tất yếu của thời đại ngày nay.
CBDC được coi là bước tiến lớn trong việc đáp ứng các thách thức mà tiền mặt truyền thống đang phải đối mặt. Với sự phát triển của công nghệ số và môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp, CBDC hứa hẹn cung cấp nhiều lợi ích, bao gồm tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý tiền tệ, giảm thiểu tình trạng rửa tiền và tội phạm tài chính, và tăng cường khả năng thúc đẩy phát triển kinh tế.
Với xu hướng ngày càng gia tăng của CBDC, có những ảnh hưởng đáng kể đối với thị trường Stablecoin, một loại tiền kỹ thuật số được liên kết với một tài sản giá trị ổn định như đô la Mỹ hoặc vàng. CBDC có thể tạo ra một sự cạnh tranh mạnh mẽ cho stablecoin bằng việc cung cấp một lựa chọn tiền tệ kỹ thuật số ổn định, an toàn và được bảo đảm trực tiếp từ ngân hàng trung ương. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự thông dụng và phổ biến của stablecoin trong thị trường tiền điện tử.
Ngoài ra, CBDC cũng có thể tác động đến toàn cầu thị trường Crypto. Việc ngân hàng trung ương các quốc gia ra mắt CBDC có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng tiền tệ kỹ thuật số truyền thống như Bitcoin hoặc Ethereum. Những thay đổi trong cách mà tiền tệ kỹ thuật số được phát hành, quản lý và sử dụng có thể tạo ra biến đổi trong quy mô và quy mô của thị trường Crypto.
Xem thêm: Stablecoin là gì? Tầm quan trọng của Stablecoin
Hoàn cảnh ra đời CBDC
Từ khi Bitcoin ra đời vào năm 2009 cho tới ngày nay, đã xuất hiện hơn 10.000 loại tiền điện tử khác nhau, và đi kèm với đó là sự lan truyền không ngừng của công nghệ Blockchain, gây thu hút sự quan tâm ngày càng tăng của công chúng. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đồng thời nảy sinh những thách thức liên quan đến tính phi tập trung và khó quản lý của các loại tiền điện tử. Những đặc điểm này đã tạo cơ hội cho các hoạt động tội phạm như rửa tiền, buôn bán các chất cấm hoặc thậm chí tống tiền.
Chính vì lẽ đó, các chính phủ trên thế giới cũng đang cảnh giác với khả năng các loại tiền điện tử này trở thành mối đe dọa cho sự ổn định của tiền pháp định do các ngân hàng trung ương phát hành. Trước tình hình này, nhiều ngân hàng trung ương hàng đầu đã bắt đầu nghiên cứu và khám phá công nghệ Blockchain với mục tiêu tạo ra các loại tiền kỹ thuật số của riêng họ, được gọi là Central Bank Digital Currency (CBDC).
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, phần lớn các CBDC vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm và chưa có bất kỳ CBDC nào được phát hành chính thức. Việc triển khai CBDC đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận và kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo tính bền vững và hiệu quả trong việc quản lý tiền tệ số, đồng thời giảm thiểu những nguy cơ an ninh và tội phạm có thể xảy ra.
Cuộc đua Tiền điện tử của các ngân hàng
Chetan Ahya, một nhà kinh tế học tại Morgan Stanley, đã đưa ra quan điểm trong một báo cáo rằng việc giới thiệu tiền kỹ thuật số của các ngân hàng trung ương (CBDC) có thể gây xáo trộn hệ thống tài chính. Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng có tới 86% ngân hàng trung ương trên toàn cầu đang tìm hiểu và nghiên cứu về các loại tiền kỹ thuật số dựa trên công nghệ Blockchain. Tuy nhiên, chỉ có 14% trong số đó đã thực sự thử nghiệm hoặc đang trong quá trình phát triển.
Cuộc đua CBDC đang diễn ra sôi động, và Trung Quốc là nước dẫn đầu khi đã bắt đầu thử nghiệm phân phát đồng tiền kỹ thuật số cho người dân. Nền kinh tế này cũng là quốc gia lớn đầu tiên phát hành tiền điện tử. Các ngân hàng trung ương khác cũng không kém phần quan tâm, ví dụ như ngân hàng trung ương Anh đã từng thảo luận về đồng tiền ngân hàng blockchain và các ngân hàng trung ương Thụy Điển cũng đã thử nghiệm thuật toán đồng thuận “e-krona”.
Trên thế giới, đã xuất hiện nhiều ý tưởng và thử nghiệm liên quan đến CBDC. Ví dụ, ngân hàng trung ương của Uruguay đã thử nghiệm phát hành đồng peso kỹ thuật số. Cựu thống đốc của Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha cũng đã đề xuất việc giới thiệu đồng euro kỹ thuật số, tuy nhiên Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) vẫn đang xem xét và đánh giá chi phí và lợi ích của việc phát hành CBDC.
Tình hình này thể hiện sự tiến bộ của công nghệ tiền kỹ thuật số và sự tập trung của các ngân hàng trung ương vào việc nghiên cứu và phát triển CBDC. Dự kiến rằng, số lượng ngân hàng trung ương nghiên cứu về CBDC sẽ tiếp tục gia tăng trong tương lai, khiến cho lĩnh vực này ngày càng trở nên quan trọng và đáng chú ý trong ngành tài chính toàn cầu.
Hình thức hoạt động của CBDC
CBDC, tạm dịch là Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương, được thiết kế dựa trên nhu cầu và yêu cầu của từng quốc gia cụ thể. Với việc không có CBDC nào chính thức đi vào hoạt động cho đến thời điểm hiện tại, chúng ta chỉ có thể dự đoán cách thức hoạt động của chúng dựa trên những thông tin hiện có.
Tuy nhiên, có một số điểm chung và giả định về cách thức hoạt động của CBDC. Chúng dự kiến sẽ sử dụng công nghệ Blockchain hoặc các nền tảng thanh toán điện tử để thực hiện giao dịch và lưu trữ thông tin. CBDC có thể được phát hành và quản lý bởi ngân hàng trung ương hoặc các cơ quan tài chính chính phủ.
Đặc điểm của CBDC
Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) có một điểm khác biệt so với các loại tiền điện tử thông thường, đó là tính chất phi tập trung. Trong khi các loại tiền điện tử thông thường thường được triển khai bởi các cơ sở dữ liệu phi tập trung, chính phủ hoặc các công ty tư nhân, CBDC sẽ được kiểm soát tập trung bởi các ngân hàng trung ương, chính phủ hoặc các tổ chức có liên quan.
Dù CBDC có thể nằm trên một hệ thống Blockchain và phân tán trên nhiều nút khác nhau, nhưng tính tập trung vẫn được duy trì trong việc quản lý và điều hành. Do đó, công nghệ Blockchain hay sổ cái không phải là yếu tố cần thiết cho CBDC. Tuy nhiên, việc sử dụng một thuật toán đồng thuận vẫn là quan trọng để đảm bảo tính bảo mật và an toàn của hệ thống.
CBDC được thiết kế nhằm tối ưu hóa tính minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý tiền tệ số, đồng thời giảm thiểu các nguy cơ về tội phạm tài chính và rửa tiền. Việc kiểm soát tập trung của CBDC đảm bảo tính ổn định và đáng tin cậy của hệ thống, cùng với việc áp dụng thuật toán đồng thuận để đảm bảo an toàn và bảo mật cho tất cả các giao dịch.
Lợi ích của CBDC
Mặc dù ban đầu hầu hết các chính phủ có thái độ nghi ngờ đối với tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC), nhưng việc áp dụng CBDC mang đến nhiều lợi ích tiềm năng vô cùng to lớn. Các lợi ích này bao gồm:
- Giao dịch hiệu quả: CBDC cho phép thanh toán trực tiếp giữa người gửi và người nhận, giảm bớt chi phí và thời gian mà thông thường phải thông qua các ngân hàng hoặc tổ chức tài chính trung gian. Điều này giúp giảm thiểu số giao dịch lỗi và tạo điều kiện cho các giao dịch xuyên biên giới nhanh chóng và chi phí thấp hơn.
- Bán lẻ dễ dàng: Không có mệnh giá tiền như tiền giấy thông thường, CBDC giúp các giao dịch bán lẻ trở nên dễ dàng hơn và không gặp các vấn đề liên quan đến tiền thừa. Sử dụng CBDC qua quét mã QR hoặc chuyển khoản giúp đảm bảo tính an toàn và tiện lợi hơn.
- Tác động tới tài chính: CBDC mang lại lợi ích vượt trội cho người dân trong việc tiếp cận các công cụ tài chính và giảm thiểu chi phí. Đồng thời, tự động hóa một số công đoạn của CBDC giúp các tổ chức tài chính hoạt động hiệu quả hơn (DeFi) mà không phụ thuộc vào nhân lực.
- Ngăn chặn tội phạm: Với sự minh bạch trong các giao dịch, CBDC cho phép chính phủ theo dõi và giám sát hoạt động của tiền, từ đó giúp ngăn chặn các hoạt động tội phạm như trốn thuế, rửa tiền, trộm cắp hay buôn bán chất cấm. Điều này cũng đơn giản hóa việc hoàn trả tiền cho nạn nhân bị mất tiền.
- Giảm thiệt hại do thất lạc: Các giao dịch của CBDC hoàn toàn có thể được thu hồi lại, tránh tình trạng thất lạc hay hư hỏng về mặt vật lý như tiền giấy.
- Tăng cường niềm tin của người dân đối với hệ thống ngân hàng: Tính minh bạch trong các giao dịch giúp người dân kiểm tra lượng tiền được in ấn và cách sử dụng, từ đó loại bỏ sự nghi ngờ đối với chính phủ và tăng cường niềm tin đối với hệ thống ngân hàng.
- Truyền tải chính sách tiền tệ dễ dàng: CBDC cho phép phát hành tiền trực tiếp tới người dân, giúp ngân hàng trung ương điều chỉnh nguồn cung một cách trực tiếp thay vì thông qua các chính sách kinh tế gián tiếp như tăng giảm lãi suất. Điều này giúp tăng cường hiệu quả của các chính sách tiền tệ
Cách nhìn nhận của chính phủ các nước với CBDC
Trên thế giới, các quốc gia có các quan điểm và tiến độ khác nhau về việc phát triển và quản lý CBDC:
Mỹ: Mặc dù FED đang nỗ lực phát triển CBDC, ứng cử viên ghế chủ tịch FED, Jerome Powell, vẫn thể hiện lo ngại về nhiều vấn đề kỹ thuật liên quan đến công nghệ của CBDC và việc điều hành cũng như quản lý rủi ro. Một trong những thách thức lớn là vấn đề bảo mật riêng tư.
Trung Quốc: Trung Quốc quyết tâm phát triển và kiểm soát CBDC của riêng họ. Họ đã nghiên cứu và triển khai CBDC cho người dân vào năm trước, và đang lên kế hoạch trở thành quốc gia đầu tiên phát hành CBDC trên toàn cầu. Tuy nhiên, họ cũng ngăn chặn các tổ chức trong nước khác phát hành các loại tiền điện tử tương tự CBDC và mua bán các loại tiền điện tử khác.
Nhật Bản: Hiện tại, Nhật Bản vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu về tiền điện tử và chưa có ý định phát hành CBDC cho quốc gia. Tuy nhiên, họ tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về công nghệ này.
Đức: Đối với Đức, việc phát triển CBDC gặp khó khăn do đa số dân chúng ưa thích sử dụng tiền mặt. Bundesbank, ngân hàng trung ương của Đức, có quan ngại về rủi ro liên quan đến tiền điện tử và xem CBDC như một hình thức canh bạc hơn là phương tiện giao dịch. Tuy vậy, họ vẫn đang nghiên cứu công nghệ Blockchain để tích hợp thanh toán.
Tiềm năng phát triển của CBDC trong tương lai
Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) có tiềm năng phát triển vô cùng hứa hẹn trong tương lai, với những ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống tài chính và kinh tế toàn cầu. Dưới đây là một số khía cạnh tiềm năng của CBDC:
- Đẩy mạnh sự minh bạch và hiệu quả trong hệ thống tài chính: CBDC sẽ giúp tăng cường minh bạch trong các giao dịch tài chính, từ đó giảm thiểu các hoạt động tài chính bất hợp pháp như rửa tiền và gian lận thuế. Việc tăng cường hiệu quả trong hệ thống tài chính cũng giúp tối ưu hóa quản lý tài chính và đưa ra các quyết định chính sách tiền tệ chính xác hơn.
- Thúc đẩy tiến bộ công nghệ và đổi mới: CBDC đòi hỏi việc triển khai và sử dụng các công nghệ tiên tiến như Blockchain và trí tuệ nhân tạo. Việc phát triển CBDC có thể thúc đẩy sự đổi mới công nghệ và khám phá các giải pháp mới cho hệ thống tài chính và tiền tệ.
- Tăng cường tiếp cận tài chính và cơ hội cho tất cả: CBDC giúp mở rộng tiếp cận tài chính và các dịch vụ tài chính cho những người dân không có tài khoản ngân hàng hoặc không tiếp cận được các dịch vụ tài chính truyền thống. Điều này tạo cơ hội kinh doanh mới và thúc đẩy sự phát triển kinh tế ở các khu vực khó tiếp cận.
- Hiệu quả và tiết kiệm chi phí trong giao dịch: CBDC giúp giảm thiểu các chi phí giao dịch liên ngân hàng và quốc tế, đồng thời cắt giảm thời gian giao dịch. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và tăng cường hiệu suất kinh doanh cho các tổ chức tài chính và doanh nghiệp.
- Phát triển các dịch vụ tài chính công nghệ cao: CBDC tạo cơ hội phát triển các dịch vụ tài chính công nghệ cao như DeFi (Decentralized Finance) và NFTs (Non-Fungible Tokens), giúp mở rộng và đa dạng hóa các lựa chọn tài chính cho người dân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, việc phát triển và triển khai CBDC cũng đối diện nhiều thách thức, bao gồm bảo mật, quản lý rủi ro, và đảm bảo tính bền vững của hệ thống. Điều này đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận và đồng thuận từ các quốc gia và tổ chức tài chính trên toàn thế giới để tận dụng hết tiềm năng của CBDC và giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra.
Lời kết
CBDC – Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương – đang là một xu hướng phát triển tiềm năng vô cùng hứa hẹn trong ngành tài chính và tiền tệ. Từ việc giúp tăng cường minh bạch và hiệu quả trong hệ thống tài chính, đến việc mở rộng tiếp cận tài chính và đổi mới công nghệ, CBDC hứa hẹn mang lại những lợi ích đáng kể cho cả cá nhân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, việc phát triển và triển khai CBDC cũng đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận và xem xét kỹ lưỡng vì nó đối diện với nhiều thách thức và rủi ro. Các quốc gia và tổ chức tài chính cần đồng lòng và cùng nhau thảo luận để tận dụng hết tiềm năng của CBDC trong tương lai.
Cùng với sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thể hứa hẹn một tương lai kỳ diệu cho CBDC, nơi mà các giao dịch tài chính trở nên linh hoạt và tiện lợi hơn bao giờ hết. CBDC có thể là bước tiến quan trọng và cơ hội thời đại cho hệ thống tiền tệ hiện đại và thị trường Crypto. Chúng ta hãy tiếp tục theo dõi và đón chào sự phát triển này với sự hứng thú và cẩn trọng, để tạo ra một tương lai tài chính đáng mơ ước hơn cho tất cả mọi người.
